Tο απόκοσμο σανατόριο του Νταού Πεντέλης

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ







Στην περιοχή Νταού της Πεντέλης στέκει ένα κλασσικό κτήριο κατασκευασμένο κυρίως από πέτρα και με μοναδική για την εποχή αρχιτεκτονική, αναπαύεται ξεχασμένο πάνω στο υδάτινο στρώμα του ρέματος Νταού που εκβάλει στη θάλασσα της Ραφήνας.


ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

 Λέγεται, ότι ήταν το πρώτο νοσοκομείο που λειτούργησε στο χώρο προπολεμικά και δέσμευσε τα 460 στρέμματα πευκοδάσους που περίκλειε το σανατόριο. Η φυματίωση, νόσος με κοινωνικές και οικονομικές προ- εκτάσεις, αποδείχθηκε μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τις υγειονομικές υπηρεσίες. Μία από τις πρώτες ελληνικές επιδημιολογικές μελέτες καθώς και η επίσημη στατιστική του 1922 κατέγραψαν πανελλαδικά ποσοστό θνησιμότητας της τάξης του 15,46% επί 10.000 κατοίκων.

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

 Οι ιατρικές αντιλήψεις της εποχής αφορούσαν τρεις άξονες: α) το ιάσιμο της φυματίωσης, β) την «προτίμηση» της νόσου σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες και γ) την ευεργετική ωφέλεια διαφόρων θεραπευτικών μεθόδων (χειρουργικών επεμβάσεων, σχέση περιβάλλοντος-ασθένειας).






Η απομόνωση των ασθενών είχε κοινωνικό αντίκτυπο. Η φυματίωση ήταν η λέπρα της εποχής... οι ασθενείς έπρεπε να απομονωθούν για το κοινό καλό και τον περιορισμό της νόσου. Πίστευαν επίσης ότι ο καθαρός αέρας θα ήταν καθοριστικός παράγοντας για την καλή εξέλιξη των νοσούντων. Μία ακόμα βάρβαρη θεραπευτική προσέγγιση ήταν η χειρουργική. Η λοβοτομές των πνευμόνων ήταν πολύ επίπονες και ίσως καθοριστικές όσον αφορά την κατάληξη των ασθενών. 

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

Η εμφάνιση των αντιβιοτικών ήταν το μεγάλο όπλο της επιστήμης κατά της νόσου. Αλλά και η κύρια αιτία για την εγκατάλειψη των σανατορίων ανά την Ελλάδα.  Αργότερα το σανατόριο μετατράπηκε σε παιδοψυχολογική κλινική με κάποιες κτιριακός προσθήκες επί του σανατορίου και πλησίον αυτού.

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

 Το κοινωνικό στίγμα για τα άρρωστα παιδιά ήταν τεράστιο, όπως τεράστια ήταν σε βαρβαρότητα και κάποιες θεραπείες που μεταξύ των φαρμακευτικών αγωγών περιλάμβαναν και ηλεκτροσόκ.

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

 Η παύση της λειτουργίας ήρθε σύντομα καθώς έκλεισε η κλινική και τα παιδιά μεταφέρθηκαν σε πιο νεόδμητες εγκαταστάσεις που χτίστηκαν μεταγενέστερα και πιο  καταρτισμένες για σύγχρονους τρόπους αντιμετώπισης των ψυχασθενειών.

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

Στη περίοδο της κατοχής, δημιουργήθηκαν 2 οργανώσεις του ΕΑΜ, των λιγνιτωρύχων και των Μικρασιατών. Οι λιγνιτωρύχοι ίδρυσαν αμέσως και ένοπλο τμήμα του ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ κι έκαναν έντονη την παρουσία τους από την αρχή. Έδρα του ΕΛΑΣ η Μαυρινόρα (οροσειρά του Πεντελικού όρους).

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

 Ως κρησφύγετό τους και ορμητήριο χρησιμοποιούσαν τις αρχαίες στοές που ευρίσκονταν στην περιοχή. Τα βράδια η διοίκηση του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ συνεδρίαζαν στα μαγειρεία του Σανατορίου Φυματικών Νταού Πεντέλης.

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

 Οι γιατροί, οι νοσηλευτές, το τεχνικό προσωπικό, ακόμη και οι ασθενείς είχαν οργανωθεί στην αντίσταση κατά των γερμανικών δυνάμεων κατοχής.

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

 Τα κρυπτογραφημένα μηνύματα που έστελνε η Διοίκηση στις οργανώσεις των Μεσογείων και της Ανατ. Αττικής τα παρέδιδε στους ιατρούς του νοσοκομείου, εκείνοι ειδοποιούσαν δύο νέους, τον λιγνιτωρύχο Σταμάτη Βεζύρη και τον Μικρασιάτη Σωκράτη Πικουλίδη, οι οποίοι με τα ποδήλατά τους παρέδιδαν τα μηνύματα.

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

Οι Γερμανοί με άρματα μάχης και βαρέα όπλα συχνά παρατάσσονταν πίσω από το Νοσοκομείο Φυματικών και έβαλαν κατά των θέσεων των ανταρτών. Ποτέ δεν επιτέθηκαν με πεζικό, φοβούμενοι τις απώλειες λόγω της μορφολογίας τους εδάφους που ήταν υπέρ των μαχητών του ΕΛΑΣ. 

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

Οι Γερμανοί αν και υποψιασμένοι για την ‘μυστική’ λειτουργία του σανατορίου απέφευγαν συστηματικά εφόδους στο νοσοκομείο φοβούμενοι και οι ίδιοι την νόσο.

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ


 Εν τέλει το προσωπικό του σανατορίου εκδιώχθηκε από τις κατοχικές δυνάμεις κι ένας από τους νοσηλευτές, ο Παύλος Παπάζογλου εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στο κτήμα Λεβίδη το 1944.  Γι’ αυτό είναι σημαντικό το Σανατόριο να κηρυχθεί ως μνημείο της Εθνικής Αντίστασης και διατηρητέο.

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

Ο σωματικός και ψυχολογικός πόνος των ασθενών… οι θυσίες των αφανών ηρώων της αντίστασης… η αυταπάρνηση του ιατρικού προσωπικού ενάντια στον κατοχικό ζυγό ποτίζουν τον χώρο του σανατορίου με αναμνήσεις. 

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ, ΝΤΑΟΥ, ΠΕΝΤΕΛΗΣ

Σε κοντινή απόσταση από το σανατόριο υπάρχει και η μονή ΤΑΩ, της οποίας ο χώρος του σανατορίου ήταν ιδιοκτησία.






ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΠΑΡΑΦΥΣΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΑΜΕ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΕΠΕΙΤΑ ΑΠΟ ΕΙΔΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΕΔΩ