Η αρχαία πόλη του Λεβήνα τοποθετείται στον όμορφο και ήρεμο κόλπο που βλέπει στο Λυβικό πέλαγος, στους νότιους πρόποδες των Αστερουσίων. Εκεί, ανάμεσα σε δυο ακρωτήρια (ακρωτήρι Λέοντας δυτικά και Ψαμιδομούρι ανατολικά) σχηματίζεται ο κόλπος, που σήμερα λέγεται Λέντας.
Ακολουθώντας από τη Γόρτυνα μια ευθεία νοητή γραμμή προς τα νότια θα συναντήσει το Λεβήνα, ο οποίος ήταν γνωστός ως το λιμάνι της Γόρτυνας, πολύ περισσότερο όμως για το σημαντικό ιερό του Ασκληπιού που διέθετε.Η περίοδος ακμής του ιερού του Ασκληπιού ανάγεται στην Ελληνιστική και Ρωμαϊκή εποχή.
Η ΘΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΛΕΟΝΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙA ΤΗΣ ΔΥΣΚΟΥ
Σύμφωνα με το μύθο, αυτό είναι ένα από τα λιοντάρια που έσερναν την άμαξα της θεάς Ρέας, της μητέρας του Δία, το οποίο απολιθώθηκε σε αυτό το σημείο.
Πηγή: 🥇Ταξιδιωτικός Οδηγός Κρήτης⛵🏊⭐ - Αρχαία Λεβήνα cretanbeaches.com
https://www.cretanbeaches.com/el/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CF%81%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF-%CF%87%CF%8E%CF%81%CE%BF%CE%B9/%CE%BA%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%BB%CE%B5%CE%B2%CE%AE%CE%BD%CE%B1
ΤΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΑ ΘΥΜΙΖΕΙ ΛΙΟΝΤΑΡΙ
Τα πρώτα ίχνη ζωής στην περιοχή του Λεβήνα κάνουν την εμφάνισή τους ήδη στη Νεολιθική Εποχή, όπου λείψανα κατοίκησης έχουν εντοπιστεί στη βραχώδη κορυφή του ακρωτηρίου Λέοντας.
ΙΧΝΗ ΠΑΝΑΡΧΑΙΑΣ ΛΙΘΟΔΟΜΗΣΗΣ
Ο πρώτος βεβαιωμένος οικισμός, ωστόσο, ανάγεται στην Πρωτομινωική εποχή (2600 - 2000 π.Χ.). Σ' αυτόν ανήκουν και οι πρωτομινωικοί τάφοι που ανακαλύφθηκαν στην ευρύτερη περιοχή με σημαντικά ευρήματα, τα οποία φανερώνουν τις επαφές που είχε αναπτύξει ο μινωικός Λεβήνας με την Αίγυπτο και τις Κυκλάδες.
Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΠΡΟΣΙΤΗ ΑΠΟ ΟΛΕΣ ΣΧΕΔΟΝ ΤΙΣ ΠΛΕΥΡΕΣ ΔΙΝΟΝΤΑΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΧΩΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΥΝΑ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ
Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές (Στράβωνας, Φιλόστρατος) η πόλη του Λεβήνα γνωρίζει και πάλι ανάπτυξη και εξελίσσεται, όταν γίνεται λιμάνι της Γόρτυνας, τότε που χτίζεται και το ιερό του Ασκληπιού, το 4ο αι. π.Χ. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ακόμη ότι, οι Γορτύνιοι ίδρυσαν το ιερό σύμφωνα με τους κανόνες και τις ιεροτελεστίες που ίσχυαν στο ιερό της Επιδαύρου. Μεγάλη ακμή πρέπει να γνώρισε ο Λεβήνας στον 2ο αι. π.Χ., όταν η Γόρτυνα, μετά την καταστροφή της Φαιστού στα μέσα του 2ου αι. π.Χ., έγινε πρωτεύουσα της Μεσαράς και αργότερα όλης της Κρήτης.
Ένας φοβερός σεισμός το 46 π.Χ., που περιγράφεται από το Φιλόστρατο, καταστρέφει την πόλη. Ωστόσο, η πόλη του Λεβήνα ανοικοδομήθηκε και πάλι στα ρωμαϊκά χρόνια και αποτέλεσε σημαντικό σταθμό εμπορίου ανάμεσα στην Αίγυπτο και την Κρήτη. Η κατοίκηση στην περιοχή αυτή συνεχίστηκε στην Πρώιμη και Μέση Βυζαντινή εποχή, όπως αποδεικνύουν λείψανα παλαιοχριστιανικής βασιλικής και άλλων βυζαντινών κτηρίων.
Υστερα από την πρώτη επίσκεψη του Άγγλου πλοιάρχου H. Spratt στα μέσα του προηγούμενου αιώνα άρχισαν οι αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή. Οι πρώτες αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή του Λεβήνα ξεκίνησαν στα αρχές του 20ου αι. π.Χ., όταν η Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή πραγματοποίησε ανασκαφές με τη διεύθυνση των F. Halbherr και L. Pernier (1900, 1910 και 1912-13). Τότε αποκαλύφθηκαν το ιερό του Ασκληπιού και τα λείψανα των υπόλοιπων κτιρίων. Τα τελευταία χρόνια και πάλι διενήργησε η Αρχαιολογική Υπηρεσία ανασκαφές με σημαντικά αποτελέσματα.
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟΙ ΛΙΘΟΙ ΚΑΙ ΛΙΘΟΔΟΜΕΣ ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΣΑΜΕ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ:
ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΔΟΜΩΝ ΕΙΝΑΙ ΑΓΝΩΣΤΗ
Σε κάποιο σημείο στη βάση του λόφου του Λέοντα συναντήσαμε ένα σπήλαιο που ανακαλύψαμε τυχαία, ''κρυμμένο'' από την κοινή θέα, πιθανότα πίσω από το μόνο δέντρο του λόφου, μια συκιά(!)
ΑΝΕΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΣΥΝΑΤΗΣΑΜΕ ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ
ΔΥΣΤΥΧΩΣ Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΤΗ ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΒΡΑΧΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΕΙ ΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ
πηγές:
http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2541