Επιμέλεια/Φώτο: Ομάδα Ορφέας
Πολλά μέρη και πολλές τοποθεσίες στην Αθήνα έχουν τραβήξει την προσοχή ως προς το μυστήριο που εκπέμπουν, πολύ λιγότερα είναι τα μέρη όμως που ανέκαθεν είχαν τον θρύλο τους και αποτύπωναν την ''παράξενη'' αυτή προοπτική στα βάθη του χρόνου, πριν καν ακόμα η ίδια ιστορία χαράξει.
Στα μονοπάτια του πρωτεργάτη ερευνητή Γ. Μπαλάνου και μέσα από το συγγραφικό του έργου προσπαθήσαμε να ακολουθήσουμε την πορεία που ακολούθησε ο ίδιος στην περιοχή πέριξ του Παναθηναϊκού Σταδίου στο Παγκράτι, με την βοήθεια του Γρηγόρη Τσουκαλά, που προέρχεται από την ερευνητική του ομάδα. Αφετηρία του νήματος της νεομυθολογίας που αναπτύχθηκε αποτελούν τα βιβλία του Γ. Μπαλάνου ("Εισβολείς", ''Η σκιά του Κθούλου'', ''Κάτι που έρπει σαν σκιά'' κ.α).
''...Τα παράξενα συμβάντα δεν αρκούν για να βγάλει κανείς συμπεράσματα για τη φύση μιας Παράξενης Περιοχής. Αναφέρομαι στην περιοχή του Καλλιμάρμαρου, στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Το μέρος αυτό αποτέλεσε για μένα εστία πολλών παράξενων εμπειριών και επίκεντρο εξωπραγματικών και ανεξήγητων καταστάσεων.(...) Μεταξύ άλλων, ο φίλος παραδέχτηκε ότι είχε ακούσει έμμεσα για την περίπτωση, χωρίς να έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το θέμα. Το γνώριζε σαν μέρος μιας γενικότερης κατάστασης. Σύμφωνα με τις πληροφορίες αυτές, η περιοχή ήταν ένα από τα λίγα παρόμοια “κέντρα” που υπάρχουν στον κόσμο. Κανείς δεν φαινόταν να ξέρει τη συγκεκριμένη φύση τους, αλλά μεταξύ άλλων αναφερόταν η ύπαρξη μιας τεράστιας πλάκας κάτω από την περιοχή, μιας πλάκας φτιαγμένης από ένα υλικό σαν γκριζόλευκο μάρμαρο ή στεατίτη. Τώρα…, υπάρχει μια δυσκολία στο ν’ αποδώσω τις περιγραφές αυτής της πλάκας, όχι γιατί είναι κανένα μυστικό, αλλά γιατί υπάρχει το ίδιο πρόβλημα που υπάρχει σε κάθε παρόμοια αναφορά του παράξενου. Η πλάκα περιγράφεται σαν συμπαγής και ταυτόχρονα σαν εξαιρετικά πολύπλοκο κατασκεύασμα ή “μηχάνημα”. Ταυτόχρονα, το πολύπλοκο αυτό κατασκεύασμα δεν έχει ξεχωριστά μέρη –είναι μονοκόμματο και συμπαγές. (Μερικά χρόνια αργότερα θα συναντούσα μια παρόμοια ιδέα στο “Οδύσσεια 2001” του Α. Κλαρκ.) Όταν πρωτάκουσα την ιστορία, δεν υπήρχε τίποτα που να μπορούσαμε να το συσχετίσουμε ώστε η ιδέα να γίνει πιο κατανοητή. Καμία πληροφορία δεν υπήρχε για τη φύση και το ρόλο της πλάκας, πέρα από το γεγονός ότι εξέπεμπε αξονικά κάποια ακτινοβολία. Το πιο σημαντικό ήταν ότι ο άξονας αυτής της ακτινοβολίας παρέμενε σταθερός, ανεξάρτητα από τις κινήσεις του άξονα της Γης...''
Γ. Μπαλάνος, ''Εισβολείς'', εκδ. locus-7
Οδός Άγρας
Όμως οι πραγματικές απαρχές ανάγονται πολλές χιλιάδες χρόνια πίσω όταν ολόκληρη η περιοχή πλησίον του σταδίου θεωρούνταν ιερή με πολλούς αρχαίους ναούς. Σήμερα, τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται κάτω από τόνους τσιμέντου και το κυριότερο από την αλλοίωση του φυσικού τοπίου με τα έργα υπογειοποίησης του Ιλισού. Η περιοχή του Παγκρατίου απλώνεται κυριολεκτικά πάνω σαυτόν τον ιερό τόπο των λόφων Αρδηττού και Άγρας, που προφανώς δεν επιλέχθηκε τυχαία από τους αρχαίους. Όπως σημείωνε ο Κώστας Μπίρης, πριν αναπτυχθεί η συνοικία, η περιοχή ονομαζόταν (το) Παγκράτι ή (η) Παγκράτη και ταυτίζεται με το δήμο Άγρα της αρχαιότητας. Γιατί όμως ονομάστηκε Παγκράτι? Είναι σύνθετη λέξη, εκ των πάς (=ολόκληρος) και κράτος (=δύναμις, ισχύς) και σημαίνει παντοδύναμος, πανίσχυρος. Παγκράτης ονομάζονταν και ένας από τους Γίγαντες της μυθολογίας, ένα υπερφυσικό γένος που πολέμησε εναντίων των Ολυμπίων.
Οδός Άγρας
Η περιοχή της Άγρας εκτείνονταν κατά την αρχαιότητα από την οδό Αναπαύσεως μέχρι το Στάδιο. Στην κατάφυτη έκταση υπήρχε το ιερό της Αγροτέρας Αρτέμιδος. Εκεί ήταν η πηγή της Καλλιρόης, ο ναός της Δήμητρος και της Περσεφόνης όπου τελούνταν τα Μικρά Μυστήρια της Δήμητρας («Τα εν Αγραις»), που θεωρούνταν προπαρασκευή για τα Ελευσίνια Μυστήρια. Η Άγρα καταλάμβανε τον αριστερό λόφο του Σταδίου. Ανάμεσα στους πρόποδες των δύο βρίσκεται το Παναθηναϊκό Στάδιο.
Παναθηναϊκό Στάδιο. Δεξιά στη φωτογραφία λόφος Άγρας και αριστερά λόφος Αρδηττού.
Δίπλα στην Άγρα εκτείνεται ο Αρδηττός, το δεύτερο μεγαλύτερο ύψωμα μετά της Ακρόπολη. Το όνομά του προέρχεται από τον μυθολογικό ήρωα Αρδήτη, που με το κήρυγμά του κατόρθωνε να διαλύει τις διχόνοιες των Αθηναίων. Παλαιότερα ονομάζονταν και Ελίκων, γιατί υπήρχε η άποψη ότι προέρχεται από τις τελευταίες εξελίξεις των υπωρειών του Υμηττού. Από τα πολλά ιερά που διέθετε ήταν της Τύχης, του Πανός, της Εκάτης, ο μεγάλος ναός της Ήρας και ο ναός του Ιλισού. Η μπροστινή είσοδος επί της Βασ. Κων/νου παραμένει για κάποιο λόγω μονίμως κλειστή ενώ υπάρχει μόνο ένα μικρό άνοιγμα από την πλευρά της Αρχιμήδους. Επίσης στον λόφο υπάρχουν ακόμα και σήμερα σφραγισμένες οι πανάρχαιες στοές και φημολογείται ότι εκτείνονται σε όλο το Παγκράτι αλλά και συνδέονται με παρακείμενους λόφους και όχι μόνο. Επί Μεταξά έγιναν εργασίες εκβάθυνσης για να γίνει καταφύγιο πολέμου. Περισσότερα για τον λόφο του Αρδηττού μπορείτε να διαβάσετε σχετική μας έρευνα ΕΔΩ.
Είσοδος για το πανάρχαιο σπήλαιο των Νυμφών,(η είσοδος δέχτηκε εργασίες αναστήλωσης και εκβάθυνσης επί Μεταξά). σήμερα βρίσκεται μπαζωμένη.
Μην ξεχνάμε ότι σε πολύ κοντινή απόσταση υπήρχε πανάρχαιος ναός της Εκάτης στις όχθες του Ιλισού ποταμού, εκεί που σήμερα βρίσκεται ο ναός της Αγίας Φωτεινής Ιλισού, δίπλα από τις στήλες του Ολυμπίου Διός. Η Εκάτη είναι «η μακράν λάμπουσα, η εκ του μακρόθεν στέλλουσα το φως της», αντανακλώντας έτσι κυριολεκτικά το τωρινό χριστιανικό όνομα της Αγίας Φωτεινής>Λάμπουσα επίσης! Στο σημείο εκείνο βρίσκεται και το πανάρχαιο σπήλαιο Πανός, διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ. Επίσης εκεί πιστεύεται ότι βρίσκεται θαμμένος ο ίδιος ο Δευκαλίωνας, ενώ στους αρχαίους υπήρχε η πεποίθηση ότι εκεί ήταν το άνοιγμα(φρέαρ) που υποχώρησαν τα νερά του κατακλυσμού. Να σημειωθεί ακόμα πως νότια του Ναού του Ολυμπίου Διός, επί του ποταμού Ιλισού, υπήρχε αρχαίος ελληνικός ναός, αφιερωμένος στον Κρόνο και την Ρέα και ανεγέρθηκε κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής περιόδου, το 150 μ.Χ.
Παρατηρούμε γενικότερα πολλές ιδιαιτερότητες στην συγκεκριμένη περιοχή του Παγκρατίου, που αφορούν κυρίως λατρεία χθόνιων-κρόνιων θεοτήτων, κατά την απώτατη αρχαιότητα και μια προσπάθεια συμφιλίωσης και εξευμενισμού κάποιων εννοιών από τους κλασσικούς χρόνους και έπειτα αλλά και την ιδεολογική επικράτηση της ολυμπιακής από της τιτανικής εκδοχής. Οι προεκτάσεις, αν εξετάσει κάποιος με προσεκτικό μάτι πάνε πολύ παραπέρα και φτάνουν ως τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους και αφορούν την ονοματοδοσία, την μυθολογία, τα ιστορικά κτίρια της περιοχής, τα αινιγματικά σύμβολα και καπάκια, την αρχιτεκτονική, τα παράξενα φαινόμενα αλλά και τη νεομυθολογία που αναπτύχθηκε στον εγγύς χώρο.
Λόφος Αρδηττού - Η''Θεά Αθηνά'' ''εποπτεύει''
Πολλά έχουν λεχθεί κατά το παρελθόν για τις οδούς που πλαισιώνουν τον λόφο Αρδηττού (Άγρας, Μουσούρου, Θεοτόκη και Αρχιμήδους) στο διαδίκτυο, σε βιβλία, άλλα και από κατοίκους της περιοχής. Τα περισσότερα αφορούν υπερφυσικά φαινόμενα, δρόμους που ξεπηδάνε από το πουθενά ορισμένες ημέρες του χρόνου, ιπτάμενες σφαίρες, μυστηριώδεις φιγούρες και ανεξήγητα φώτα στον ουρανό. Για τη οδό Άγρας μπορείτε να διαβάσετε την σχετική μας έρευνα ΕΔΩ. Συγκεκριμένα για τις οδούς Μουσούρου αλλά και Φιλολάου που βρίσκονται κοντά στον λόφο Αρδηττού, έχουν γίνει εκτενείς αναφορές στα βιβλία του Γ. Μπαλάνου για στοιχειωμένα σπίτια αλλά και αυτόπτες μάρτυρες φαινομένων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ''Σπίτι της Ανηφοριάς'' στην οδό Φιλολάου.
''...Το πρώτο παράξενο που παρατηρήσαμε όταν φτάσαμε στην αρχή της ανηφοριάς, εκεί όπου η πάροδος συναντά τη Φιλολάου, ήταν ο περίεργος φωτισμός του δρόμου. Δεν υπήρχαν μαγαζιά και, αν εξαιρέσουμε τα συνήθη αμυδρά φώτα των εισόδων των σπιτιών και ίσως κάποιες μικρές λάμπες του δήμου, θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο δρόμος ήταν εντελώς σκοτεινός. Με μία εντυπωσιακή εξαίρεση... Σχεδόν στην κορυφή της ανηφοριάς, μπροστά από το σημείο όπου κανονικά θα υπήρχε το σπίτι αν βρισκόμασταν στην παράλληλη Άλλη Πραγματικότητα, υψώνονταν τρεις κολόνες με αναμμένα φώτα που ξεχώριζαν έντονα στο γενικότερο σκοτάδι. Έμοιαζε να είχαν τοποθετηθεί ειδικά επ’ αυτού, κάτι σαν φωτεινός φάρος. Οι δύο ακριανές κολόνες έφεραν δυνατές λάμπες κιτρινωπού φωτός ενώ η μεσαία ήταν ψηλότερη, με πιο εκτυφλωτικό λευκό φως. Ήταν στ’ αλήθεια ένα περίεργο θέαμα, πραγματικά σαν ένας φάρος στο σκοτάδι που προειδοποιούσε τους περαστικούς για κάποιον αθέατο κίνδυνο – ή και τους καλούσε σε κάτι! Βέβαια, για να ’μαστε ειλικρινείς, δεν ήταν δα και κάτι το τόσο παράξενο που θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε “μυστήριο”. Ίσως ένας ανύποπτος τρίτος δε θα πρόσεχε το περίεργο του πράγματος τόσο όσο εμείς, εκτός κι αν ήξερε εκ των προτέρων την όλη ιστορία και ήταν προϊδεασμένος. Έτσι, απλώς αναφέρω το γεγονός, γιατί σ’ εμάς έκανε όντως εντύπωση. Αλλά το αληθινό σοκ μας περίμενε όταν φτάσαμε στο ίδιο το σημείο. Το σπίτι υπήρχε στ’ αλήθεια! Ακριβώς όπως το θυμόμουν από την παλιά εκείνη εμπειρία! Ήταν ένα αληθινό ερείπιο ανάμεσα σε δύο άλλα σχεδόν εξίσου ερειπωμένα σπίτια. Ακόμη και το υπόγειο ήταν εκεί, με τη χαμηλή του πόρτα να χάσκει ορθάνοιχτη στο επίπεδο του δρόμου, ξανοίγοντας προς ένα σκοτεινό χάος από μπάζα και άλλα σκουπίδια!...''
Γ. Μπαλάνος, Κάτι που έρπει σαν Σκιά, εκδ. locus-7
Η οδός Μουσούρου διέρχεται από ''ενδιαφέροντα'' σημεία για τον αστικό περιπατητή, σημεία όπως το άλσος του Λογγίνου και τη νεομυθολογία του, δείτε ΕΔΩ, το Α' νεκροταφείο Αθηνών και καταλήγει στην παλαιοχριστιανική βασιλική του Ιλισού επί της οδού Αρδηττού. Πρόκειται μάλιστα για τον μοναδικό παλαιοχριστιανικό ναό της Αθήνας που δεν κατασκευάστηκε από μετατροπή αρχαίου ελληνικού ναού. Βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο ναό της Αγίας Φωτεινής Ιλισού που αναφερθήκαμε παραπάνω. Σύμπτωση ίσως.
Οδός Θεοτόκη, παιχνίδισμα του φωτός ίσως. Την παράξενη ''φιγούρα'' παρατηρήσαμε κατά την εξέταση του υλικού αργότερα, σίγουρα αποπνέει αρκετή από Λαβκραφτική έμπνευση...
''...Σε δεύτερη φάση όταν το φαινόμενο εστιάσει περισσότερο είτε στον χώρο είτε στην συνείδησή μας, τότε συνήθως εκδηλώνεται με την εξής μορφή: Κάτι σαν μια τερατώδης αμοιβάδα ή πολύποδη σκιά με αόριστα αραχνοειδή μορφή τεραστίων διαστάσεων, με ακόμη πιο μακριές παραφυάδες ή ψευδόποδα, φτιαγμένη από την ίδια σκοτεινή, ρυπαρή καταχνιά...''
Γ. Μπαλάνος, Κάτι που έρπει σαν Σκιά, εκδ. locus-7
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ Β' ΜΕΡΟΣ ΕΔΩ.
Συνεργάτες: Ζωή Μασούρου, Γρηγόρης Τσουκαλάς, Κων/να Αξιώτη
πηγές :wiki