Στον Ορφέα ειδικά αποδιδόταν και μία κοσμογονική και θεογονική
διδασκαλία, σχετική με την αθανασία της ψυχής και τη μετεμψύχωση.
Αρκετά από τα έργα που του αποδίδονταν είχαν συνταχτεί μάλλον
κατά τον 6ο αιώνα π.Χ., από τον Ονομάκριτο και τον Πυθαγόρα. Με
αυτά τα έργα οι Ορφικοί πρόβαλλαν αξιώσεις στο ιερό της Ελευσίνας
και συνέδεαν τις απόψεις τους με τα βακχικά μυστήρια και με εκείνα
των Λαβυαδών και των Καβείρων.
Ο Ορφέας είναι γνωστός σαν ο συγγραφέας των «Ιερών Λόγων», της
Ορφικής δηλαδή διδασκαλίας που αναφέρεται στη Δημιουργία του
κόσμου. Η θεολογία του επηρέασε τόσο τον Πυθαγόρα όσο και τον
Πλάτωνα, ο οποίος τον ονομάζει μάλιστα στα γραπτά του «Θεολόγο».
Βασικά υπάρχουν πέντε τουλάχιστον παραλλαγές της Ορφικής
Θεογονίας: του Ευδήμου, των Ιερώνυμου και Ελλανίκου, η Ραψωδική
Θεογονία, του Απολλώνιου του Ρόδιου και του Αλέξανδρου τον Αφροδι-
σιέα. Παρ’ όλες τις μερικές διαφορές τους, το κεντρικό σημείο τους είναι
η πρωταρχική ενότητα όλων των πραγμάτων και η τελική τους
επιστροφή στην αρχικής τους πηγή.
Αρχικά από το άφατο Ένα απέρρευσε μια πρωταρχική πλαστική ουσία,
από την οποία διαχωρίστηκαν αργότερα το Υγρό στοιχείο και η Στερεά
ύλη. Από αυτήν τη διάσπαση του πρωταρχικού Ενός αναπήδησε επίσης
ένα τέρας, ο Χρόνος, τον οποίο συνόδευσε η Ανάγκη. Από τον
πανδαμάτορα Χρόνο, γεννήθηκε στη συνέχεια ο Αιθέρας και η
Άβυσσος. Ο Χρόνος έφτιαξε τότε και εναπόθεσε πάνω στον Αιθέρα για
επώαση ένα Αυγό, το περίφημο «Αργυρούν Κοσμικόν Ωόν», το οποίο
διέγραψε στη συνέχεια ένα μεγάλο κύκλο.
Από τη σχάση αυτού του Κοσμικού Αυγού γεννήθηκε απ’ ευθείας ο
Φάνης (από το φαίνω = φως), ο πρώτος θεός, ο πρώτος δημιουργός
και βασιλιάς του Σύμπαντος, ο οποίος έθεσε σε αυτό τάξη. Ήταν έτσι ο
Πρωτόγονος (αυτός που γεννήθηκε πρώτος) και Ανδρόγυνος. Από το
Κοσμικό Αυγό προήλθαν επίσης ο Έρωτας και ο Μήτις (ο θεός της
σοφίας και της φρόνησης).
Η τριάδα αυτή (Φάνης, Έρωτας, Μήτις) αποτελούσε για τους Ορφικούς
τον Ηρικεπαίο, ο οποίος συνδύαζε γι’ αυτούς τη ζωή, το φως και τη
φρόνηση. Ο Φάνης, που ένα ορφικό απόσπασμα τον ονομάζει «Μέγα
Ήλιο», ήταν αυτός που είχε «τις ιδέες όλων των όντων», ο ήλιος
δηλαδή που έφερε το φως της γνώσης, τον οποίο όταν καταβρόχθισε ο
Δίας, γέμισε από ιδέες, οι οποίες, σύμφωνα με τους Ορφικούς Ύμνους,
υπήρχαν προηγουμένως αδρανείς και αδιαμόρφωτες μέσα στον
πρωτογεννημένο Φάνη.
 |
| ΕΡΩΣ |
Τις ιδέες αυτές και άλλες μορφές και ιδιότητες
του Φάνη απορρόφησε ο Δίας και τις χρησιμοποίησε κατά κάποιο τρόπο
σα δικές του για να μπορέσει να δημιουργήσει τον κόσμο. Η αδρανής
έτσι πρωταρχική ύλη του Φάνη δραστηριοποιείται με την επίδραση του
θεού- πνεύματος Δία και αρχίζει μέσω αυτού η Δημιουργία.
Ο Πρόκλος αναφέρει ότι κατά τη βασιλεία του Φάνη υπήρξε το Χρυσό
Γένος, σε αντίθεση με το τρίτο γένος, το Τιτανικό, που εμφανίστηκε
όταν ήταν βασιλιάς ο Δίας και αντιπροσωπεύει την κυριαρχία της
πολλαπλότητας και της σύγχυσης. Η Ελληνική τώρα σκέψη, επηρεασμένη από
την κυκλική ροή των πραγμάτων, είδε μια μελλοντική επιστροφή στην
αρχή, όπου ο Φάνης θα βασίλευε πάλι μετά τον Δία. Τότε ο κόσμος όχι
μόνο θα ξανάβρισκε το Ένα που είχε διασπαστεί στα πολλά, αλλά Θα
ξαναρχόταν επίσης στη Χρυσή Εποχή. Αυτό ακριβώς το παιδί «παρότι
μικρό και νήπιο ακόμα» έλαβε τον κλήρο από το Δία και θα συμβάλει
στην ανανέωση του κόσμου.
πηγές: