Την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι σύμμαχοι δεν διέθεταν τους απαραίτητους πόρους για την κατασκευή στρατιωτικού και ναυτικού εξοπλισμού. Ένας από αυτούς ήταν κι ο χάλυβας.
Στον Βόρειο Ατλαντικό, τα συμμαχικά πλοία με προμήθειες βυθίζονταν από τα γερμανικά σε ανησυχητικό ρυθμό. Τα αεροπλάνα θα μπορούσαν να προστατεύσουν τα πλοία, αλλά δεν είχαν τη δυνατότητα να προσγειωθούν και απογειωθούν στη μέση του ωκεανού χωρίς αεροπλανοφόρα, η κατασκευή των οποίων όμως απαιτούσε τεράστιες ποσότητες χάλυβα, που ήταν σε έλλειψη. Αυτό που χρειαζόταν ήταν ένας τρόπος να προσγειώνονται τα αεροσκάφη και να ανεφοδιάζονται χωρίς να επιβαρύνουν τους ήδη περιορισμένους στρατιωτικούς πόρους.
Ο Βρετανός επιστήμονας Geoffrey Pyke, ο οποίος εργάστηκε στο Αρχηγείο Συνδυασμένων Επιχειρήσεων ως σύμβουλος του Λόρδου Mountbatten, είχε μια ιδέα: Να δημιουργήσει ένα αεροπλανοφόρο από πάγο. Ο πάγος είναι σκληρός και οποιαδήποτε ζημιά μπορεί εύκολα να επιδιορθωθεί επιτόπου, παγώνοντας νέα κομμάτια στη θέση του. Πρότεινε, λοιπόν, να κόψει ένα μεγάλο κομμάτι αρκτικού παγόβουνου και να το σύρει στον ωκεανό. Η επιφάνεια του πάγου θα χρησίμευε ως πλατφόρμα προσγείωσης.
Ο Pyke κατάφερε να πείσει τον Λόρδο Mountbatten, ο οποίος με τη σειρά του έπεισε τον Winston Churchill ότι ο πόλεμος θα μπορούσε να κερδηθεί με… τον πάγο. Ο τελευταίος έδωσε το πράσινο φως και το έργο είχε την κωδική ονομασία «Project Habakkuk». Το αεροπλανοφόρο θα είχε μήκος 607 μέτρα, πλάτος 91,5 μέτρα και το βάρος του θα ήταν πάνω από 2 εκατομμύρια τόνους. Θα ήταν εξοπλισμένο με 40 πυργίσκους και πολυάριθμα ελαφρά αντιπυραυλικά όπλα, ενώ θα μπορούσε να φιλοξενήσει μέχρι και 150 αεροσκάφη.
Υπήρχε, βέβαια, ένα μείζον πρόβλημα: Ο πάγος λιώνει, αλλά ο Geoffrey Pyke είχε λύση και γι’ αυτό. Ένα μαζικό σύστημα ψύξης με ένα σύνθετο δίκτυο σωλήνων που θα έψυχε τον πάγο διαρκώς. Σύντομα ένα πρότυπο μήκους 18 μέτρων και βάρους 1.000 τόνων δημιουργήθηκε στη λίμνη Patricia στον Καναδά, ενώ ένα ισχυρό σύστημα ψύξης κράτησε το πλοίο χωρίς να λιώσει όλους τους καλοκαιρινούς μήνες. Κατά τη διάρκεια των δοκιμών, όμως, προέκυψαν κάποια νέα προβλήματα. Μπορεί ο πάγος να είναι σκληρός, ωστόσο είναι και εύθραυστος επίσης, ενώ παραμορφώνεται υπό πίεση. Δύο ερευνητές του Πολυτεχνικού Ινστιτούτου του Μπρούκλιν στη Νέα Υόρκη ανακάλυψαν ότι η ανάμειξη πριονιδιού με νερό και πάγο έδινε ένα υλικό δεκατέσσερις φορές ισχυρότερο από τον κανονικό πάγο και πιο σκληρό από το σκυρόδεμα.
Τα πειράματα έδειξαν ότι αυτό το νέο υλικό ήταν εξαιρετικά ανθεκτικό στη συμπίεση, στη θραύση, ακόμα και στις σφαίρες. Μπορούσε να χυθεί σε σχήματα όπως το μέταλλο, και όταν βυθιζόταν στο νερό σχημάτιζε μονωτικό κέλυφος στην επιφάνειά του που προστάτευε το εσωτερικό από περαιτέρω τήξη. Αυτό το υλικό ονομάστηκε pykrete, προς τιμήν του Pyke. Το θαυμαστό υλικό ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόταν ο Geoffrey Pyke για την επιτυχία του project “Habakkuk”. Τα σχέδια για την κατασκευή του αεροπλανοφόρου προχώρησαν ταχύτατα. Κάθε πλοίο Habakkuk θα απαιτούσε 300.000 τόνους χαρτοπολτού, 25.000 τόνους μονωτικών ινών, 35.000 τόνους ξυλείας και 10.000 τόνους χάλυβα. Το αρχικό κόστος ήταν 700.000 στερλίνες.
Αλλά καθώς ο σχεδιασμός προχώρησε, έγινε φανερό ότι θα χρειαζόταν περισσότερη ενίσχυση από χάλυβα καθώς και αποτελεσματικότερη μόνωση, ενώ το κόστος αυξήθηκε στα 2,5 εκατομμύρια στερλίνες. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι ένα τόσο μεγάλο πλοίο θα είχε περιορισμένες δυνατότητες ελιγμών και τελική ταχύτητα μόλις 6 κόμβων, που το Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε ότι ήταν πολύ αργή.
Αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν η ίδια η πρώτη ύλη. Όπως ο χάλυβας, έτσι και το ξύλο ήταν περιορισμένο και η κατασκευή ακόμα και ενός μόνο Habakkuk θα επηρέαζε σοβαρά την παραγωγή χαρτιού. Προσθέτοντας σε αυτό και την πολυπλοκότητα της δομής, της μόνωσης και της ψύξης, μια τόσο μεγάλη κατασκευή θα απαιτούσε χρόνο και εργατικό δυναμικό που κανένας από τους Συμμάχους δεν μπορούσε να αντέξει.
Τελικά, το έργο Habakkuk δεν προχώρησε και έγιναν πιο πρακτικά βήματα, όπως η δημιουργία αεροδρομίων στις Αζόρες, που διευκόλυνε το “κυνήγι” των γερμανικών πλοίων στον Ατλαντικό, ενώ τοποθετήθηκαν μεγαλύτερες δεξαμενές καυσίμων στα βρετανικά αεροσκάφη. Σήμερα, τα λίγα υπολείμματα του πρότυπου πλοίου Habakkuk βρίσκονται στο βάθος της λίμνης Patricia, στην Αλμπέρτα του Καναδά.
πηγές: