Η Τρύπια Σπηλιά βρίσκεται νότια του διάσελου του Σταυρού στη δυτική πλευρά το λόφου του Μαυροβουνίου σε υψόμετρο 520 μ. στον κεντρικό όγκο του Υμηττού. Εμείς προσεγγίσαμε το σπήλαιο από την πλευρά της Σφηττίας Οδού.
Πρόκειται για το απομεινάρι σπηλαίου που με κατολίσθηση της οροφής του σε άγνωστη εποχή (πιθανότατα 3ο με 6ο αιώνα μ.Χ) απέμεινε ένα μικρό κομμάτι, σχηματίζοντας μια φυσική ''πύλη''. Έχεις την αίσθηση ότι εισέρχεσαι σε έναν ''άλλο'' κόσμο μόλις διαβείς αυτό το υπέροχο δημιούργημα της φύσης.
Ο Ι. Ιωάννου, Σπηλαιολόγος, σε ανακοίνωσή του στη Ζ’ Επιστημονική Συνάντηση ΝΑ Αττικής στο Κορωπί το 1998, περιγράφει την Τρύπια Σπηλιά ως Φυσικό Γεφύρι ως εξής:
Το άνοιγμα της φυσικής γέφυρας στη βάση της είναι 10 μ., το πλάτος 6 μ, και το ύψος ..15μ.. Το κατάστρωμά της είναι 5 μ. επί 2 μ. Πριν καταπέσει ο θόλος υπήρχε σπήλαιο με διαστάσεις 42 μ. επί 20 μ. και περίπου ύψος οροφής 30 μ. Από το παλιό σπήλαιο απέμεινε η είσοδος ως μεγάλη πέτρινη γέφυρα.
Η ΦΥΣΙΚΗ ''ΠΥΛΗ''
Υπάρχουν πολλοί θρύλοι που σχετίζονται με το μέρος, κυρίως για νεράιδες που κατακλύζουν την φυσική γέφυρα που σχηματίστηκε από την κατάρρευση του σπηλαίου!
ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΕΙΣΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ
Ο Ι. Ιωάννου αναφέρεται και στους θρύλους που συνδέονται με το πέτρινο γεφύρι:
Θρύλος θέλει να κατοικούν νεράιδες στη φυσική γέφυρα…Βοσκοί άκουγαν τα τραγούδια τους. Νεαρός βοσκός κρύφτηκε για να τις δει. Τα μεσάνυχτα ήρθαν οι νεράιδες και άρχισαν να τραγουδούν και να χορεύουν. Θαμπωμένος από την ομορφιά τους ο μικρός τσοπάνος βγήκε από τη κρυψώνα του. Οι νεράιδες ταράχτηκαν από την παρουσία του και εξαφανίστηκαν. Από τότε σάλεψαν τα λογικά του και παρέμεινε όλη του τη ζωή στη φυσική γέφυρα…
ΤΟ ΠΕΤΡΙΝΟ ΓΕΦΥΡΙ ΑΠΟ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ
Μια διαφορετική άποψη ως προς την ιστορία της σπηλιάς διατύπωσε στη Ι’ Επιστημονική Συνάντηση της ΝΑ Αττικής στα Καλύβια Θορικού το 2002 ο Χ. Κορρές, Χημικός Μηχανικός PRD, στην ανακοίνωσή του «Μεταλλεία σιδήρου στον Υμηττό» όταν παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας που είχε πραγματοποιήσει στην Τρύπια Σπηλιά.
ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ, ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΟΓΚΟΙ ΠΕΤΡΑΣ ΠΟΥ ΚΑΠΟΤΕ ΣΧΗΜΑΤΙΖΑΝ ΤΗΝ ΟΡΟΦΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ
Ειδικότερα υποστήριξε ότι :
α. Ο κρατήρας … προήλθε από κατάρρευση της σκεπής ..υπόγειων μεταλλείων… Συγκεκριμένα στην Τρύπια Σπηλιά βρέθηκε.. κατακόρυφο μεταλλευτικό φρέαρ, διαμέτρου 80εκ. και βάθους περίπου 10μ, το οποίο επικοινωνούσε μέσω κεκλιμένου επιπέδου με την επιφάνεια. Το πηγάδι είναι λαξευμένο σε συμπαγή ασβεστόλιθο και είναι φραγμένο στην κορυφή με ογκόλιθο. ο Tomlinson το έχει χαρακτηρίσει ως αρχαϊκό μεταλλευτικό πηγάδι…
ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟ ΦΡΕΑΡ ΣΤΗΝ ΔΕΞΙΑ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
β. Το μεταλλείο αποτελείτο από τρία κυρίως επίπεδα και περιελάμβανε αριθμό οριζόντιων και κατακόρυφων στοών. Είχε τέσσερα κύρια ανοίγματα προς τον εξωτερικό χώρο. Το πρώτο και μικρότερο ήταν στο ανώτερο επίπεδο και κατασκευάστηκε στο στάδιο της διερεύνησης. Το δεύτερο και τρίτο βρίσκονταν στο ύψος του μεσαίου τμήματος του μεταλλείου. Το τέταρτο ήταν λαξευμένο στην εξωτερική κατακόρυφο κλιτή του βουνού και ένωνε τον πυθμένα του με το περιβάλλον. Μετά την κατολίσθηση το στόμιο αυτό διευρύνθηκε και εμφανίζεται σήμερα ως Πέτρινο Γεφύρι.
ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΤΟΕΣ ΣΤΑ ΔΕΞΙΑ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
Η ΣΤΟΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΔΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΕΚΛΕΙΣΕ ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΑΔΥΝΑΤΗ
γ. Από φυσικής απόψεως, το μετάλλευμά του είχε τη μορφή «φακού». Κατά το σχηματισμό του δηλαδή, το τηγμένο μετάλλευμα έφθασε στην επιφάνεια της γης και εγκλωβίστηκε μέσα στο στρώμα καθαρού ανθρακικού ασβεστίου, δημιουργώντας μεταλλευτικό φακό με σαφή όρια. Το οριακό στρώμα, το οποίο και σώζεται σήμερα, είναι πλούσιο σε ανθρακικό ασβέστιο και πολύ φτωχό σε γκαιτίτη, δηλαδή ένα από τα οξείδια του τρισθενούς σιδήρου.
ΟΜΟΡΦΟΙ ΚΑΡΣΤΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ, ΑΠΟΜΕΙΝΑΡΙ ΤΟΥ ΠΑΝΑΡΧΑΙΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
δ. Τη χρονολογία των μεταλλείων συνάγει με βάση τη γενικότερη εξέλιξη της μεταλλουργίας σιδήρου σημειώνοντας:
Η εξέλιξη της μεταλλουργίας έγινε γύρω στο 1.450 – 1.400 πΧ, όταν άρχισε η παραγωγή μεγαλύτερων ποσοτήτων σιδήρου. Η τότε γνωστή τεχνολογία μπορούσε να δώσει σίδηρο κατάλληλο μόνο για εργαλεία, ενώ ήταν ακατάλληλος για κατασκευή όπλων. Η κατασκευή των πρώτων σιδερένιων εργαλείων, βοήθησε την υλοτομία στο να γίνεται εντατικά, άρα να προσφέρεται με άνεση η ενέργεια για τη μαζική παραγωγή σιδήρου και την εξάπλωσή του, η οποία έγινε παράλληλα με την ανάπτυξη της γεωργίας σε εκτάσεις που πρώτα καλύπτονταν από δάση. …Ακριβώς σε εκείνη την περίοδο εμφανίζεται και η πόλις που αργότερα ονομάστηκε Αθήνα.
ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
Το ´Αστυ ιδρύθηκε από τους ´Ιωνες σε μια περιοχή που ήταν γεωργικώς ανεκμετάλλευτη, προφανώς επειδή καλυπτόταν από δάση. Η χρήση σιδηρών εργαλείων εξασφάλισε και εδώ άφθονη γη και ενέργεια. Αρχίζει έτσι μια ήρεμη περίοδος όπου οι κάτοικοι του ´Αστεως ασχολούνται με την κεραμική, η οποία χρειάζεται επίσης φθηνή ενέργεια. Δηλαδή υλοτόμηση δασών.
ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
Επειδή είναι προφανές ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα δε μπορεί να έχει ξεκινήσει πριν την ίδρυση του ´Αστεως, γίνεται φανερό ότι υπάρχει ταύτιση της έναρξης της πρώιμης εποχής του σιδήρου, με την κατασκευή εργαλείων, και της ίδρυσης των Αθηνών μέσα από τα συγκεκριμένα μεταλλεία του Υμηττού. Επομένως εύκολως συμπεραίνεται ότι τα συγκεκριμένα μεταλλεία χρονολογούνται ότι κατασκευάστηκαν στο τέλος του 15ου και στις αρχές του 14ου π.χ. αιώνα.
Φυσικά όπως σε κάθε μέρος της ελληνικής και όχι μόνο γης, σε τοποθεσίες που φημολογούνται ως ενεργειακές, είτε λόγω υπεδάφους είτε των αστικών θρύλων που τις συνοδεύουν, υπάρχουν σημάδια δραστηριοποίησης περιθωριακών και αποκρυφιστικών ομάδων.
Ο ΓΝΩΣΤΟΣ ΠΛΕΟΝ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ ''ΠΕΝΕΠΟΠΤΗΣ ΟΦΘΑΛΜΟΣ'' ΜΕΣΑ ΣΕ ΤΡΙΓΩΝΟ.
Η επιλογή τοποθεσίας του συμβόλου μόνο τυχαία δεν είναι. Στο συγκεκριμένο σημείο είχαμε ισχυρές ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές στον ψηφιακό μετρητή (emf) αλλά και εκεί δίπλα βρίσκεται το μεταλλευτικό φρέαρ. Κάτω ακριβώς από το σύμβολο υπάρχει άλλο ένα κρυφό μήνυμα, αναγράφει σε ειρωνικό τόνο ''ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ'' με μαύρα γράμματα. Είναι γνωστό ότι οι μαύρες τελείες που περικλείουν την πρόταση αποτελούν χαρακτηριστικό σημάδι δράσης αποκρυφιστικών ομάδων.
ΙΧΝΗ ΚΑΠΟΙΑΣ ΤΕΛΕΤΗΣ, ΔΙΑΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΑΠΟ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΑΡΓΗΣ ΚΑΥΣΗΣ ΟΠΩΣ ΚΑΡΒΟΥΝΑΚΙΑ ΚΑΙ ΚΕΡΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΠΕΤΡΙΝΟ ΚΥΚΛΟ.
ΚΑΠΟΙΑ ΤΥΧΑΙΑ ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΠΟΥ ΑΝΑΓΡΑΦΕΙ ''ΠΑΧΙΑΚΟΣ'' ΚΑΙ ΜΕ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ''11-1-74''
Όταν έφτασε η ώρα της επιστροφής νιώσαμε ένα αίσθημα απογοήτευσης που επιστρέφαμε στην σύγχρονη πεζή και τεχνητή πραγματικότητα... Τα μυστικά του Υμηττού είναι εκεί και περιμένουν την κατάλληλη ώρα οι αρχαίες μνήμες να ζωντανέψουν ξανά...
πηγές:
Ι. Ιωάννου, Σπηλαιολόγος, «Φυσικά Γεφύρια Νοτιοανατολικής Αττικής», Ζ’ Επιστημονική Συνάντηση ΝΑ Αττικής Κορωπί 1998.
Χρήστος Κορρές, Χημικός Μηχανικός PRD, «Μεταλλεία σιδήρου στον Υμηττό», Ι’ Επιστημονική Συνάντηση της ΝΑ Αττικής Καλύβια Θορικού 2002.